Việc sửa đổi, bổ sung Luật các Tổ chức tín dụng nhằm luật hóa các quy định trong Nghị quyết số 42/2017/QH14 đang được đánh giá là bước đi quyết định, không chỉ tháo gỡ các vướng mắc trong xử lý nợ xấu mà còn tăng tính chủ động, hiệu quả và an toàn cho toàn hệ thống ngân hàng.
Luật hóa quy định xử lý nợ xấu – Yêu cầu cấp thiết trong giai đoạn tăng tốc
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã công bố kế hoạch sửa đổi, bổ sung Luật các Tổ chức tín dụng với mục tiêu đưa một số nội dung tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 vào hệ thống pháp luật chính thức. Đây là động thái nhằm đáp ứng chỉ đạo của Đảng và Nhà nước trong việc tháo gỡ những rào cản thể chế, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong bối cảnh kinh tế đang chuyển sang giai đoạn tăng tốc, với mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt tối thiểu 8%.
Thực tế cho thấy, tỷ lệ nợ xấu tại các tổ chức tín dụng đang có xu hướng tăng. Do đó, việc luật hóa các cơ chế xử lý nợ xấu không chỉ là sự tiếp nối thành công của Nghị quyết 42, mà còn là bước đi căn cơ để hình thành khung pháp lý ổn định, rõ ràng và có tính ràng buộc cao.
Củng cố công cụ pháp lý và bảo đảm quyền lợi các bên
Việc chuyển đổi từ cơ chế nghị quyết sang luật hóa giúp đảm bảo các tổ chức tín dụng, công ty mua bán nợ có đầy đủ công cụ pháp lý trong quá trình xử lý nợ, từ việc thu giữ tài sản đến các biện pháp cưỡng chế hợp pháp. Đồng thời, quy định mới cũng bảo đảm quyền lợi chính đáng của bên vay vốn, tạo sự cân bằng trong mối quan hệ tín dụng.
Đây cũng là bước hiện thực hóa các định hướng lớn về tái cơ cấu nền kinh tế, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế và cải thiện hiệu quả sử dụng nguồn lực tài chính.
Quy định mới về cho vay đặc biệt: Linh hoạt và thực tiễn hơn
Một nội dung quan trọng trong luật sửa đổi là quy định về việc NHNN được quyền quyết định các khoản vay đặc biệt dành cho tổ chức tín dụng với lãi suất 0%/năm. Đây là sự kế thừa từ các đề xuất tại Tờ trình 270/TTr-CP và các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, được đưa vào Điều 193 của Luật các TCTD sửa đổi.
Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định các khoản vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm và không yêu cầu tài sản bảo đảm, dựa trên đề xuất của NHNN. Điều này cho thấy sự linh hoạt trong điều hành chính sách tiền tệ, đồng thời rút ngắn thời gian xử lý trong các tình huống khẩn cấp liên quan đến tổ chức tín dụng yếu kém.
Hoàn thiện thị trường mua bán nợ và tăng tính minh bạch
Ngoài việc xử lý nợ xấu, Luật sửa đổi cũng hướng đến việc nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng thông qua:
- Cải cách thị trường mua bán nợ
- Tăng cường năng lực quản trị rủi ro tại các TCTD
- Giải quyết dứt điểm tình trạng sở hữu chéo
- Thúc đẩy minh bạch hóa quan hệ tín dụng
Những giải pháp này không chỉ giúp dòng vốn được lưu thông hiệu quả hơn mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp, cá nhân tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý, từ đó thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư.
Hài hòa lợi ích – Phát triển bền vững
Khung pháp lý mới đặt mục tiêu dung hòa lợi ích giữa các bên: tổ chức tín dụng, tổ chức mua bán nợ, người vay và bên bảo đảm. Điều này là nền tảng cho sự phát triển ổn định, bền vững của thị trường tài chính, phù hợp với định hướng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đáng chú ý, dự thảo Luật cũng bổ sung quyền thu giữ tài sản bảo đảm, bao gồm cả tài sản đang bị kê biên trong các vụ án hình sự hoặc vi phạm hành chính. Ngoài ra, quy định về việc hoàn trả tài sản bảo đảm cũng được đưa vào, nhằm đảm bảo tính nhân văn và quyền lợi hợp pháp của các bên liên quan.
Tăng tính chủ động cho NHNN – Hạn chế thủ tục trung gian
Tại công văn 2923/VPCP-KTTH ngày 08/4/2025, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu NHNN sớm đề xuất sửa đổi các quy định liên quan đến thẩm quyền phê duyệt cho vay đặc biệt. Theo đó, kiến nghị giao NHNN toàn quyền quyết định việc cho vay đặc biệt không tài sản đảm bảo, với lãi suất 0%, để phù hợp với thực tiễn và tăng tính khả thi, hiệu quả trong tổ chức thực hiện.
Đề xuất này thể hiện rõ định hướng phân quyền mạnh cho NHNN, qua đó rút ngắn quy trình xử lý, tránh tiêu cực và bảo đảm an toàn hệ thống.
Kết luận
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các Tổ chức tín dụng năm là bước đi mang tính chiến lược trong quá trình hoàn thiện thể chế tài chính – ngân hàng của Việt Nam. Việc luật hóa các quy định xử lý nợ xấu, nâng quyền cho NHNN và xây dựng khung pháp lý đồng bộ sẽ góp phần củng cố lòng tin thị trường, hỗ trợ tăng trưởng và bảo vệ sự an toàn của toàn hệ thống tín dụng trong giai đoạn phát triển mới.
